‘Hiç kimsenin İstanbul’u susuz bırakma hakkı yoktur’
Eski Orman ve Su İşleri Bakanı AK Parti Milletvekili Prof. Dr. Veysel Eroğlu İstanbul’un içmesuyu yatırımları ve büyük melen projesini anlattı.
İstanbul’un daima suyla yoğrulmuş kadim bir şehir olduğunu söyleyen Eroğlu; kendilerinin inşa ettiği içmesuyu temin tesislerinin haricinde, son 3 yıldır İstanbul’a 1 litre dahi ilave su getirilmediğini belirtti. Dünya’nın en ileri altyapı tesislerinin İstanbul’a inşa edildiğini hatırlatan Eroğlu; “İstanbul Dünya’nın incisidir. Hiç kimsenin İstanbul’u susuz bırakma hakkı yoktur. Sürekli su vermek için bütün tesisler mükemmel bile olsa yetmez! Bilgi– tecrübe – şevk ve heyecan ile akıllı bir işletme elzemdir!”dedi.
Tarih boyunca şehre su temininin hep önemli bir mes’ele olduğunu söyleyen Eroğlu; “ Kısacası İstanbul, suyun yanı başında ama suya hasret bir şehir olmuştur. İmparatorlar ve Padişahlar İstanbul’un su mes’elesiyle bizzat ilgilenmişlerdir. Kanuni Sultan Süleyman, İstanbul’un su mes’elesini çözmesi için Mimar Sinan’ı bizzat vazifelendirmiştir. Dolayısıyla İstanbul’un su mes’elesini günümüz esasında değil, geçmişle birlikte değerlendirmek gerekmektedir. Hafıza-i beşer nisyan ile malüldür. Yani insan hafızası unutkandır. Özellikle 30 yaşının altındaki vatandaşlarımızın daha iyi bilmesi için 1994 öncesini hatırlamakta fayda vardır. Malum olduğu üzere 1994 yılından önce İstanbul’un nüfusu 6,5 milyondu. Şehrin nüfusu yılda takriben 400.000 artarken, buna bağlı olarak içmesuyu ihtiyacı da artmaktaydı. Bu duruma rağmen o zamanki idarecilerin su kaynaklarını zamanında geliştirememesinden ve su temin tesislerini yapamadıklarından dolayı İstanbul susuzluk çekiyordu. Ayrıca su şebekelerinde %65 kayıp olduğu için İstanbul’a yılda ancak 200 milyon m3 su temin edilebiliyordu. Kurak dönemlerde ise çok az miktarda su iletilebiliyordu. Hatta Terkos Gölüne Karadeniz’den de tuzlu su katılıyordu. 1994 yılı öncesinde İstanbul; Suyu akmayan, Binaların bodrumlarına büyük depoların yapıldığı,ü Mutfak ve banyolarında su bidonlarının olduğu bir şehir haline gelmişti”dedi.
7 Dereden 7 Tepeye suyu ilettik.
Eroğlu “Altyapı yoktu veya su şebekesi tamamen eleğe dönmüştü. İstanbul’un çoğu bölgelerine 5-10 günde bir su veriliyor, tankerlerden bidonlarla su taşınıyordu. 1994 öncesi İstanbul’u yönetemeyenler susuzluktan şehri Kerbelaya çevirmişti. Musluklardan günlerce değil, aylarca su akmadığı için vatandaşlar semtler arası mekik dokuyordu. Kadınlar ellerinde bidon ve kovalarla su tankeri yolu gözlüyordu. 2 Mahalle aralarında benzin satar gibi su satış istasyonları kurulmuş, vatandaşlar su kuyruklarında parayla su almak için bekler olmuştu. Şehirde su turizmi başlamıştı. İstanbulluların en büyük lüksü “15 günde bir suya razıyız ama hangi gün verileceğini bilelim” idi. Susuzluk sebebiyle kolera vakıaları artmış, salgın hastalıklar insan sağlığını tehdit eder hale gelmişti. Özellikle çocuklarda bitlenme hadiseleri sıklıkla görülmeye başlamıştı. Eczanelerde bit ilacı yok satıyordu. İstanbul’da o dönemde yaşanan su sıkıntısı karikatürlere dahi mevzu bahis olmuştu. Suya hasret kalmış İstanbullular isyan bayrağını açmış, her gün Büyükşehir Belediyesi ve İSKİ önünde protesto gösterileri yapıyordu. Belediye şehri yönetemiyordu. İSKİ’nin borcu 1,5 milyar $’dı. Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçildiği 1994 yılı, İstanbul ve İstanbullular için bir milat olmuştur. Sayın Cumhurbaşkanımız, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilince beni de İSKİ Genel Müdürü olarak vazifelendirdi. 5 Mayıs 1994 Cuma günü İSKİ Genel Müdürü olarak vazifeye başladım. Yaptığımız inceleme ve çalışmaların neticesinde 1 Ocak 1995 Saat 08.59’da su kesintisine son vereceğiz dedik ve bunu başardık. 7 Dereden 7 Tepeye suyu ilettik. Istranca derelerinin ilk barajı olan Düzdere Barajının temelini 21.07.1994 tarihinde attık. 1995 yılında Istıranca Dereleri Projelerinin 1. Kademesini teşkil eden; 1. Düzdere 2. Kuzulu Dere ve 3. Büyükdere Barajlarını 1997 ile 2000 yılları arasında da 2. Kademeyi teşkil eden; 4. Elmalıdere 5. Sultanbahçedere 6. Kazandere ve 7. Papuçdere Barajlarını hizmete aldık. 3 Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde İSKİ’nin yürüttüğü çalışmalar ile 7 dere 7 tepeyle buluşturulmuş ve yıllık 235 milyon m3 su şehre getirilmiştir. İSKİ ayrıca 1996 yılında Şile Keson kuyularını ve 1998 yılında da Sazlıdere Barajını hizmete alarak yıllık 85 milyon m3 su daha devreye alındı. 1994 yılından 2019 yılına kadar 25 yılda İstanbul’a muazzam içmesuyu yatırımları yaptık. İSKİ Genel Müdürlüğü olarak 600 adet tesis hizmete aldık. • Dev isale hatları, • İçmesuyu arıtma tesisleri, • Terfi merkezleri, • İçme suyu hazneleri ve • Şebeke hatları inşa ettik. Böylece İstanbul’un su hasretine son verilmiş ve İstanbul’da Su Medeniyeti yeniden tesis edilmiştir. Daha sonra Yeşilçay Sistemi Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından 31 Mayıs 2003 tarihinde hizmete alınarak, İstanbul’a yılda 145 milyon m3 su daha verilmiştir.
SU KAYNAKLARININ KAPASİTESİNİ 8 KATINA ÇIKARTTIK…
1994 ile 2019 yılları arasında yaptığımız çalışmalar neticesinde su kaynaklarının kapasitesi büyük oranda geliştirilmiştir.
Ayrıca 1994'te 590 milyon m3 olan su kaynaklarının % 65'i elek gibi olan şebekede kayboluyordu. Yani fiilen 200 milyon m3 su şehre verilebiliyordu. Dolayısıyla 1994’te 200 milyon m3 su şehre verilirken, hizmete aldığımız yeni su kaynaklarıyla biz su kaynaklarının kapasitesini 2019 yılında 1 milyar 653 milyon m3’e yükselttik. Yani takriben 8 katına çıkarttık. İsale hattı uzunluğu 227 km’den 2.602 km’ye, içmesuyu şebeke hattının uzunluğunu ise 19.146 km’ye çıkarttık.
Bu büyüklükteki uzunluk ekvator uzunluğunun yarısına tekabül etmektedir. Eski borular değiştirildi. Böylece şebekelerin içme suyu kaybını %65’ten %25’e düşürdük. Dünyanın en ileri içmesuyu arıtma tesislerini İstanbul’a kazandırdık. İkitelli Fatih Sultan Mehmet İçme suyu Arıtma Tesisi· 4 Cumhuriyet İçme suyu Arıtma Tesisi· Kağıthane İçme suyu Arıtma Tesisi· Ömerli Muradiye İçme suyu Arıtma Tesisi· Yavuz Sultan Selim İçme suyu Arıtma Tesis· İkitelli 2. Bayezıt İçme suyu Arıtma Tesisi· Halihazır kapasite günlük 4,4 milyon m3’tür.
SUSUZLUKTAN KERBELAYA DÖNMÜŞ İSTANBUL’A AVRUPA BİRLİĞİ STANDARTLARINDA SU VERDİK…
Yaptığımız çok ileri içme suyu arıtma tesislerinin çıkış suyunda ve şebekede 163 parametrenin analizi yapılabilmektedir. TSE, Dünya Sağlık Teşkilatı, ABD Çevre Koruma Ajansı ve Avrupa Birliği standartlarına uygun su verilmektedir. İstanbul’umuzda her noktaya su ulaştırmak için 300.000 kW gücünde 79 terfi merkezi ve 800.000 m3 suyu depolayabilecek 61 büyük su haznesi inşa ettik. Su kaynaklarının ve su dağıtımının optimum yönetilmesi için ileri su kumanda sistemi (SCADA) kurduk. Geçmişte sadece Aksaray’da İstanbul abonelerine hizmet verilmeye çalışılıyordu.
1994 yılından sonra İstanbul’a yayılmış 30 İSKİ Şube Müdürlüğü tesis edilerek müşterilere daha kaliteli ve hızlı hizmet sunulmaktadır. En ileri bilgi işlem merkezini kurduk. Yabancı yazılımları çöpe attık, kendi yazılımlarımızı yazdık. İleri teknoloji ile müşteri memnuniyetinde %97’ye ulaşıldı. Türkiye’de ilk defa Coğrafi Bilgi Sistemini (CBS) İSKİ’de hayata geçirdik. Artık İstanbul’un altında ve üstünde ne varsa CBS ile görülebilmektedir.
MELEN PROJESİ, İSKİ’NİN EN BÜYÜK GELİR KAYNAĞI OLMUŞTUR…
Büyük Melen Projesinin tamamlanan ve hizmette olan ilk üç merhalesi için Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 2021 yılı birim fiyatlarıyla toplam 5,5 milyar TL’lik yatırım yapılmıştır. Esasında bu değer daha düşüktür ancak yapılan yatırım miktarı, 2021 yılı birim fiyatlarına göre eskâlasyonu yapıldığında 5,5 milyar TL olarak görülmektedir.
İSKİ Genel Müdürlüğü tarafından projenin bu kısmı için yapılan geri ödeme 2021 yılı birim fiyatlarıyla sadece 190 milyon TL’dir. Yani yapılan yatırımın sadece %3,5’i İSKİ tarafından geri ödenmiştir. Söz konusu geri ödemeler için DSİ ve İSKİ arasında Komisyonlar oluşturulmuş olup çalışmalar devam etmektedir. Diğer taraftan İSKİ Genel Müdürlüğü, Melen Sistemi üzerinden İstanbul’a verdiği su karşılığında sadece 2021 yılında 2,5 milyar TL gelir elde etmiştir. Buna mukabil 2021 yılında DSİ’ye herhangi bir geri ödeme yapmamıştır. Her fırsatta Melen Sistemini eleştiren idarenin en önemli gelir kaynağı Melen Projesi olmuştur.
İSTANBULLU 14 YILDIR MELEN SUYUNU İÇMEKTEDİR…
İstanbul’un içmesuyu Arz – Talep Grafiğine göre, Melen Projesinin son kademesinin 2025 yılında devreye girmesi öngörülmektedir. Projenin son 8 safhası da hizmete girdiğinde İstanbul’a yılda takriben 1 milyar m3 içme suyu sağlanacaktır. Melen Projesinin büyük bölümü tamamlanmış, devam eden kısımlarda da çalışmalar plan dâhilinde devam etmektedir. Hükümetimiz Melen Projesinin 4 safhasını da tamamlamak suretiyle bu büyük projeyi İstanbul’a kazandırmış olacaktır. Projenin ilk 3 Merhalesi tamamlandığından Melen’den 20 Ekim 2007 tarihinden itibaren İstanbul’a kesintisiz su iletilmektedir. Misal olarak şehrin su sarfiyatının; 2017 yılında %33’ü· 2018 yılında %37’si· 2019 yılında %30’u· 2020 yılında %47’si· 2021 yılında %59’u· Melen ve Yeşilçay Sisteminden sağlanmıştır. 2021 yılında şehrin su sarfiyatının takriben %60’ı Melen ve Yeşilçay sisteminden sağlanmasına rağmen, Melen Projesi hayata geçirilmedi demek akla ve vicdana sığmamaktadır.
Bizim inşa ettiğimiz içmesuyu temin tesislerinin haricinde, son 3 yıldır İstanbul’a 1 litre dahi ilave su getirilmemiştir. Dünya’nın en ileri altyapı tesisleri İstanbul’a inşa edilmiştir. İstanbul Dünya’nın incisidir. Hiç kimsenin İstanbul’u susuz bırakma hakkı yoktur. Sürekli su vermek için bütün tesisler mükemmel bile olsa yetmez! Bilgi– tecrübe – şevk ve heyecan ile akıllı bir işletme elzemdir!”dedi.
Benzer Haberler
Belediye'deki Sürgüne Yargı Set Çekti: Mahkeme Kararları Uygulanacak Mı?
Cumhuriyetimizin 101. Yılı coşkuyla kutlandı
Vali Yiğitbaşı, tebrikleri kabul etti
Genç avukatlar ruhsatlarını aldı
ATSO'dan Vergi Rekortmenlerine Teşekkür
Başkan Burcu Köksal’dan Çölyak hastalarına müjde
İŞ İNSANI ARABACI’YA EN ANLAMLI BELGE
Küçükkurt’tan, Vali Yiğitbaşı’na Ziyaret